Günümüzde üremenin korunması kapsamında gelişen teknolojinin de etkisi ile imkanlar arttı. Özellikle kadın yaşının doğurganlık ile direkt ilişkisi söz konusu iken, ilerleyen yaş ile birlikte oluşabilecek sorunlar artık daha fazla tartışılmaya başlandı. Doğurganlıkta çok önemli olan kadın yaşı ve yumurtalık rezervi kavramlarının daha iyi anlaşılması ile birlikte, daha erken ve somut tedbirlerin alınması konuları gündeme geldi. Peki nedir bu yumurta dondurma işlemi?
Bu işlem, yasal mevzuat çerçevesinde uygun koşulları sağlayan kadınlara yapılmakta olan bir işlemdir. Evli olmayıp kısa vadede çocuk sahibi olma planı olmayan ancak zaman içerisinde yumurtalık rezervinin azalması riski belirgin olup bu tehlikenin farkında olan kişilere uygulanan bir yöntemdir. Beklemek ile sayıca rezerv azalmasının olumsuz etkileri bilinmektedir. Aynı zamanda ameliyatlar, ilaçlar, radyasyon gibi etkenler de rezervi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, henüz rezerv varken ve yaş da görece olarak erken iken yumurtaların dondurulması akla yatkın bir işlemdir.
Öncelikle genel sağlık ve hormon durumunu kontrol ettikten sonra yumurtalık rezervi değerlendirilir ki bunun için AMH denilen kan testi ve adetli iken follikül sayımı (AFC) işlemleri yapılmalıdır. Bu değerlendirme sonrası, aynı tüp bebek tedavisinde olduğu gibi günlük iğneler ile folliküller büyütülür ve bu süreç rezerve göre değişkenlik göstermekle birlikte kabaca 10-15 gün arasında sürmektedir. Bu dönemde günlük iğne dozları, takibe göre değiştirilebilir. Bu sürenin sonunda folliküller uygun boyuta erittiklerinde (ortalama 18mm) çatlatma iğnesi verilir ve 36 saat sonra da anestezi altında yumurtalar toplanır.
Bu noktadan sonra, iş laboratuvardadır. Toplanan yumurtalar ayıklanır-temizlenir ve dondurulma işlemine tabi tutulurlar. Bu özel dondurma işleminin adı ‘Vitrifikasyon’ işlemidir. Bu işlem yumurtaların çok hızlıca neredeyse -150 derecelerde dondurulması teknolojisidir. Eski ‘yavaş dondurma’ işlemine göre çok avantajları vardır. Özellikle hücrelerin yani oositlerin hem donarken hem de çözülürken daha az hasarlanması bu teknik ile mümkündür. Centrum Klinik Tüp Bebek Merkezinde vitrifikasyon işlemi uzun yıllardır başarı ile uygulanmaktadır. Yumurta dondurma işleminin vitrifikasyon ile yapılması sonucunda daha iyi sonuçlar elde edilmektedir.
Dondurulan yumurtalar ilk etapta 5 sene tankta muhafaza edilmektedir. Daha sonra isteğe ve kişinin dilekçesine bağlı olarak 5er yıllık zaman dilimleri olarak uzatılabilir.
Toplanan yumurta sayısı ne kadar fazla olur ise, ileride kullanılırken çözüldükten sonra elverişli yumurta sayısı da o kadar fazla olacaktır. Bu nedenle bilimsel çalışmalar ‘canlı doğum’ hedefine ulaşmak için 35 yaşında bir kadından ortalama 10-15 yumurta dondurulması gerektiğini ifade etmektedir. Sayı az olur ise şans da az olacaktır.
Düşük yumurtalık rezervi olduğu ortaya konmuş veya kanser tedavilerinden (cerrahi-radyoterapi-kemoterapi) önce rapor çıkartılmak koşulu ile kişiler bu hizmetten yararlanabilir.
