Endometriozis, kadınların doğurganlığını etkileyen kronik ve karmaşık bir hastalıktır. Özellikle endometriozis IVF tedavisini planlayan kadınlar için özel stratejiler gerektirir. Çünkü bu hastalık hem yumurtalık rezervini hem de rahim ortamını etkileyerek gebelik şansını azaltabilir. Bu yazıda, endometriozisi olan kadınlarda tüp bebek tedavisinde başarı şansını artırmak için uygulanan 5 altın kuralı ele alıyoruz.
1. Doğru Tanı: Derin İnfiltratif Endometriozis Fark Edilmeli
Derin infiltratif endometriozis, sadece yüzeysel lezyonlarla sınırlı olmayan, bağırsak, mesane ve üreme organlarına yayılabilen ciddi bir formdur. Bu tür hastalarda tüp bebek öncesi detaylı bir pelvik değerlendirme, MR ve/veya transvajinal ultrason ile tanı oldukça önemlidir.
Uzman görüşü: Tanı ne kadar doğruysa, tedavi o kadar etkili olur. Bu nedenle IVF’den önce doğru şekilde sınıflandırılmış bir endometriozis tanısı şarttır.
2. Laparoskopi Gerekli mi? Ne Zaman Yapılmalı?
Her endometriozis hastasında laparoskopi sonrası tüp bebek kararı alınmalı mı? Bu sorunun yanıtı kişisel faktörlere bağlıdır.
Ne zaman laparoskpi önerilir?
-
Şiddetli ağrısı olan hastalarda
-
Yumurtalık rezervi yüksek olup doğal gebelik şansı olanlarda
-
Büyük endometriomaların (çikolata kistlerinin) rahimi baskıladığı durumlarda
Ancak tüp bebek planlanan ve yumurtalık rezervi düşük olan kadınlarda cerrahi işlemler bazen faydadan çok zarar getirebilir.
3. İltihapla Savaş: İnflamasyonu Azaltmak Şart
Endometriozis, bağışıklık sistemini etkileyen ve kronik inflamasyon oluşturan bir hastalıktır. Bu durum, embriyo tutunmasını (implantasyonu) zorlaştırabilir. Bu nedenle IVF başarısını artırmak için inflamasyonun azaltılması gerekir.
Önerilenler:
-
Omega-3, D vitamini, antioksidan desteği
-
Gluten ve süt gibi bazı gıdaların eliminasyonu
-
Doktor önerisiyle düşük doz kortikosteroid kullanımı
-
Akupunktur ve meditasyon gibi tamamlayıcı yöntemler
4. Embriyo Kalitesine Odaklan: Genetik Test Düşünülmeli
Endometriozis hastalarında embriyo kalitesi bazen düşebilir. Bu nedenle PGT (Preimplantasyon Genetik Tarama) gibi yöntemlerle genetik olarak sağlıklı embriyoların seçilmesi önerilebilir. Bu yaklaşım özellikle:
-
Tekrarlayan IVF başarısızlığı olanlarda
-
35 yaş üstü endometriozisli hastalarda
-
Düşük öyküsü bulunanlarda
önem kazanır.
5. Kişiye Özel IVF Protokolü: Hazır Kalıplar Uygun Değil
Endometriozisli hastaların tümü aynı değildir. Bu nedenle standart tüp bebek protokolleri yerine kişiye özel protokollerle hareket edilmelidir. Bazı hastalar için antagonist protokol, bazısı için ultralong protokol daha uygun olabilir.
Uzmanın dikkat etmesi gerekenler:
-
AMH değeri ve antral folikül sayısı
-
Önceki IVF deneyimleri
-
Endometriomaların durumu ve boyutu
-
Ağrı şikayeti ve genel sistemik etkiler
Endometriozisli Kadınlar da Anne Olabilir!
Her ne kadar endometriozis gebelik şansını zorlaştırsa da, bilimsel gelişmeler sayesinde endometriozis IVF başarısı artık çok daha yüksek. Doğru tanı, bireysel yaklaşım ve inflamasyonu azaltan destek tedavileri ile birçok kadın sağlıklı bir gebelik sürecine ulaşabiliyor.
Unutmayın: Endometriozis bir engel değil, sadece strateji gerektiren bir yolculuktur. Uzman doktorunuzla birlikte size özel bir IVF planı oluşturarak bu süreci başarıyla yönetebilirsiniz.
